مرفولوژی و بیواکولوژی شپشک غول آسای ریشه گندمporphyrophora tritici)bod()hom,margarodidae(در استان باخت

چکیده : شپشک ptritici)bod(از محل طوقه گندم تغذیه می کند و باعث ضعیف شدن و حتی خشک شدن گندم می شود . این شپشک فقط در مزارع دیم دیده می شود، از جو و تعدادی از گیاهان گرامینه هم تغذیه می نماید . جمعیت و شدت آلودگی این حشره در محلهای پراکندگی متفاوت است . بعضی از مزارع شهرستانهای کنگاور، هرسین، صحنه، باختران و اسلام آباد در سالهای 70-67 آلوده بود، این آفت در سه منطقه، احمد آباد، مزراله و خسروآباد از توابع شهرستان سنقر کلیائی، بررسی گردید، چون در مزارع آبی این آفت وجود نداشت با آزمایشی معلوم شد که سه بار آبیاری محصول (در اردیبهشت ماه) 1369 از نظر مرگ و میر، روی لاروهای سن دو (سیست ptritici)bod(,) تاثیر ندارد) p>0/05(اندازه سیستمها و حشرات بالغ در مزارع دیم آبیاری شده در مقایسه با آبیاری نشده، بزرگتر بود . جمعیت این آفت در دو ارتفاع، 1700 و 1900 متر از سطح دریا، بررسی شده یکسان بود،) p>0/01(شروع آلودگی اواخر اسفندماه و اوج آلودگی اواسط اردیبهشت ماه وزمان ظهور حشرات بالغ نیمه اول خرداد ماه می باشد، میانگین سیستمهای این آفت در احمدآباد، مزراعه و خسروآباد به ترتیب 16 /5,13/4 و 0/077 در متر مربع بود . میانگین بوته های آلوده در هر متر مربع از مزرعه به ترتیب در هر یک از مناطق 6 و 7 و 0/04 بود بطور متوسط تقریبا روی هر بوته آلوده دو سیست وجود داشت . برای اولین بار گزارش می گردد که لارو و حشرات بالغ lithophilus sp از خانوا coccinelhds از پوره های سن دو و حشرات بالغ، شپشک غول آسای ریشه گندم و کنه tyrophagus putrescentim از خانواده acaridae،از پوره های سن یک (مرده و زند تغذیه می نماید . خصوصیات مرفولوژیک قسمتهای مختلف بدن هر یک ازمراحل مختلف و ماده شپشک(ptritici پوره های سن یک و حشره بالغ نر تاکنون توصیف نشده)و کفشدوزک شکاری lithophilus با ترسیم شکل، عکس و بررسی دقیق آنها انجام گرفت افراد نر ptritici دارای پنج مرحله و افراد ماده دارای سه مرحله زندگی هستند دوره تغذیه ماده ها در حدود 10 روز طولانی تر از نرها می باشد، دوره نشو و نمای جنینی 98)105-90(روز و میانگین تعداد تخم در آزمایشگاه 97) 259- 8 (عدد بود، اما متوسط تخمها و پوره ها در کیسه های تخم در شرایط مزرعه)367- 67 (208 و 173)291-91(بود، عمق تخمگذاری 5) 5/5-4 (سانتیمتر بود . اغلب ، سیست نرها نسبت به ماده ها کوچکترند . شاخک ماده ها 8 بندی، فاقد سوراخ تنفس قفس سینه ای دارند، که درون اطاقک آن چهار منفذ چند حفره ای قرار دارد . شاخک نرها 9 بندی و روی نیم حلقه های پشتی ششم و هفتم شکم، آنها دو دسته رشته های مومی سفید و بلند قرار دارند بال و هالتر به طرز خاصی بهم متصل می شوند آلت تناسلی حشره نر میله ای اسکلروتینی، سخت و در قاعده کمی انحناء دارد که بوسیله میله قاعده ای)1(و پوسته غشائی)2(به بند انتهائی شکم متصل می شود . حشرات نر و ماده هر یک چند بار جفت گیری می نمایند، گاهی تا هشت حشره نر بر پشت ماده قرار گرفته و برای جفت گیری با هم رقابت می نمایند .